محورهای اساسی در رشد و گسترش اندیشه تفکیک قوا، دو مولفه «قدرت» و «قانون» است. قدرت در اندیشه مدرن از آموزههای مسیحی جدا شده و به هدف اصلی در فن سیاست بدل شد. قدرت در اندیشه مدرن ذاتا ارزشمند تلقی شد و از امور معنوی و دینی فاصله گرفت. نظریه تفکیک قوا در اندیشه حقوقی مدرن بر اساس تفسیر مدرن از مفهوم قدرت شکل گرفت. در نظریه تفکیک قوا، مبنای عملکرد قوای سه گانه قانون بود. قانون نیز در خدمت تقسیم قدرت قوای سه گانه و کنترل استبداد بود. بنابراین قانون در اندیشه حقوقی مدرن نیز بر اساس تفسیر مدرن از مفهوم قدرت شکل گرفت. از سوی دیگر، ساختار سیاسی حاکم در ایران بر مبنای آموزههای اسلام و تفسیر فقها از قرآن و سنت است. و جمهوری اسلامی ایران بر مبنای نظام سیاسی ولایت فقیه اداره شده است، اما نظام تفکیک قوای سه گانه را نیز پذیرا شده است. البته تفاوتهای ماهوی این دو اندیشه (ولایت فقیه و تفکیک قوا)، سازگار شدن با یکدیگر را در ظاهر ناممکن میسازد که باعث به وجود آمدن موافقان و مخالفان جمع ولایت فقیه با نظام تفکیک قوا است. در همین راستا در کانون اندیشه جوان قصد داریم تا در روزهای چهارشنبه و پنجشنبه تاریخ های ۵ و ۶ آبان ماه ساعت ۲۱ با حضور علی فتاحی زفرقندی و محمدجواهری طهرانی در نشستهای مجازی تحت عنوان «نسبت تفکیک قوا با نظام جمهوری اسلامی ایران» و «مبانی و زمینه های شکل گیری اندیشه تفکیک قوا در اروپا» در صفحه اینستاگرام کانون اندیشه جوان به نشانی canoon_org@ به گفتگو بپردازیم. 
نشست اول: نسبت تفکیک قوا با نظام جمهوری اسلامی ایران
ساختار سیاسی حاکم در ایران بر مبنای آموزههای اسلام و تفسیر فقها از قرآن و سنت است. طبق این تفسیر، دو مولفه «قدرت» و «قانون» هر دو از خدای واحد سرچشمه میگیرد و از طرف خداوند به پیامبر اکرم (ص) و ائمه معصوم میرسد و پس از غیبت امام دوازدهم به فقها انتقال مییابد. بنابر این ولیّ فقیه در ساختار سیاسی جمهوری اسلامی بر اساس مشروعیت دینی حکومت میکند و نسبتی با قدرت و قانون خودبنیاد غربی ندارد. پس از انقلاب اسلامی، جمهوری اسلامی ایران در عین اینکه بر مبنای نظام سیاسی ولایت فقیه اداره شده است، اما نظام تفکیک قوای سه گانه را نیز پذیرا شده است. تفاوتهای ماهوی این دو اندیشه (ولایت فقیه و تفکیک قوا)، سازگار شدن با یکدیگر را در ظاهر ناممکن میسازد. برخی معتقدند ولایت فقیه با نظام تفکیک قوای مدرن قابل جمع است و کارآمدی خود را در طول انقلاب اسلامی ثابت کرده است. اما مخالفان این نظر معتقدند مبنای نظام دینی ولایت فقیه با تفکیک قوا کاملا متفاوت است و همین امر باعث بعضی مشکلات در ساختار سیاسی ایران شده است.در همین راستا در کانون اندیشه جوان قصد داریم تا در روز چهارشنبه ۵ آبان ماه ساعت ۲۱ با حضور علی فتاحی زفرقندی در نشستی مجازی تحت عنوان «نسبت تفکیک قوا با نظام جمهوری اسلامی ایران» در صفحه اینستاگرام کانون اندیشه جوان به نشانی canoon_org@ به گفتگو بپردازیم. نشست دوم: مبانی و زمینه های شکل گیری اندیشه تفکیک قوا در اروپا
بسیاری از مفاهیم و نظریات مدرن در عصر روشنگری قرن هجدهم شکل گرفت. در همین عصر، مفهوم تفکیک قوا به عنوان یکی از ارکان حقوق مدرن به اوج کمال خود رسید و اجرای تدریجی آن نزد دولتهای اروپایی آغاز شد. تفکیک قوا در امتداد مفهوم مدرن قدرت مطرح شد.تفکیک قوا به عنوان سازوکار توزیع و تحدید قدرت در اروپای مدرن مطرح شد و اصول بنیادین دولتهای مدرن بر روی نظریات تفکیک قوا قرار گرفته است. برای اولین بار جان لاک انگلیسی متأثر از انقلابهای انگلستان در قرن هفدهم، در کتاب «رسالهای درباره حکومت» برای اولین بار قائل به ج دائی دو قوه مجریه و قوه مقننه و استقلال هر یک از آنها شد و نظریه توازن و تعادل قوا را مطرح کرد تا به توزیع قدرت بپردازد و به عنوان پدر لیبرالیسم کلاسیک و نظریهپرداز قرارداد اجتماعی مشهور شد.منتسکیو در اثر معروف خود با عنوان «روحالقوانین»، نظریات جان لاک درباره توزیع قدرت در دولت را کامل کرده است. وی با ایجاد قدرت سومی به نام قوه قضائیه و بازتعریف روابط میان این سه قوه، به عنوان بنیانگذار نظریه تفکیک قوای سه گانه شناخته میشود. دغدغه اصلی منتسکیو اشاعه آزادی سیاسی و عدم تمرکز قدرت سیاسی دولت در نزد یک نفر یا گروهی محدود است. در همین راستا درکانون اندیشه جوان قصد داریم تا در روز پنجشنبه ۶ آبان ماه ساعت ۲۱ با حضورمحمد جواهری طهرانی در نشستی مجازی تحت عنوان «مبانی و زمینه های شکل گیری اندیشه تفکیک قوا در اروپا» در صفحه اینستاگرام به نشانی canoon_org@ به گفتگو بپردازیم. |
|
|
پاسخها