اگر نامش را «تجدید سنت‌های پژوهشی حوزه‌های علمیه» می‌گذاشتند، شاید مناسب‌تر بود؛ زیرا «تجدید» بیش از احیا[ء] بر ضرورت «مناسب»سازی این سنت‌ها برای امروز که به آن «روزآمدسازی» و حتی «امروزین‌سازی» می‌گویند، دلالت دارد.
این کتاب روان و آسان که مجموعه مقالاتی از محققان و مدرسان حوزوی است، با مهم‌ترین امتیازات مشترک سنت‌های پژوهشی حوزوی در مقدمه آغاز می‌شود و پس از بررسی «بایسته‌های پژوهشی» این سنت‌ها در شش بخش که بایسته‌های روشی «عقل‌محوری»، «جامع‌نگری» و «استفاده از تجربیات بشری» در آن چشم‌گیرتر است، به‌طور مستند و نقادانه (آسیب‌شناسانه) به معرفی پنج سنت می‌پردازد:
1. تحقیق و تصحیح متون: عرضه متن به شکلی که بیش‌ترین قرابت را با آن‌چه مؤلف برجای نهاده، دارد.
2. تقریرنویسی: تدوین درس استاد که در آن شاگرد مبتنی‌بر برداشت‌هایش و با قلم خودش انجام می‌دهد.
3. مستدرک‌نویسی: تألیف کتابی با هدف تکمیل جست‌وجو و گردآوری کتابی دیگر که مبتنی‌بر مبانی و روش نگارنده آن صورت می‌پذیرد.
4. مُعجم‌نگاری: نگارش کتابی مرجع که حاوی اطلاعات کلی همه دانش‌ها یا طیف معینی از علوم در قالب مدخل‌هایی باشد.
5. امالی‌نویسی: تدوین همه مطالب استاد که شاگرد در درس آن‌ها را بطور کامل ثبت کرده است.
نویسنده در میان این‌ها در دو فصل از «اجازه روایت احادیث» و «سبک‌های اجتهاد» نیز سخن می‌گوید.
فصل‌های این کتاب نتیجه‌گیری و جمع‌بندی دارد که در آن پیش‌نهادهایی برای امروز داده شده است.
هرچند در همه مقالات این کتاب از اهداف سنت‌ها سخن رفته اما جا داشت به زمینه‌های تاریخی پیدایش و رواج هریک از این سنت‌ها و نیز علت‌ها و عوامل افول یا کم‌رنگ شدن آن‌ها بطور تفصیلی پرداخته می‌شد.
همچنین جا داشت این «سنت‌های پژوهشی در خارج از جهان اسلام» نیز بطور تطبیقی بررسی می‌شد و شایسته بود این سنت‌ها با «رویه‌های کنونی پژوهشی در جهان امروز» نیز قیاس می‌شد. این دو می‌توانند جلد دوم این کتاب را تشکیل دهند.
این کتاب که مبتنی‌بر اصل معقول و مقبولِ لزوم بهره‌گیری نقادانه از «میراث فرهنگی ـ تمدنی» نگاشته شده، جای توسعه دارد؛ زیرا هرچند به ترجمه، تحشیه، شرح، تلخیص، تحریر، کناش، کشکول، شکوک و… اشاراتی شده؛ اما شایسته است هریک بطور مستقل و تفصیلی بررسی شود.
در عنوان کتاب قید «در حوزه‌های علمیه» آمده که هم می‌تواند متعلق احیا و هم می‌شود متعلق سنت‌های پژوهشی باشد؛ ولی «مخاطب» کتاب اعم از دانشیان حوزوی و دانشیان دانشگاهی است.
«کانون اندیشه جوان» از نقدهای خوانندگان بر این کتاب استقبال می‌کند.

برای تهیه کتاب احیای سنت‌های پژوهشی در حوزه های علمیه کلیک کنید.